26 апрелда Бишкекнинг Ленин туман судида Маданият вазирлигининг 2022 йилнинг сентябридаги қирғиз-тожик чегара можароси ҳақидаги видеоматериал сабаб «Азаттиқ»ни ОАВ сифатида фаолиятини тўхтатиш бўйича даъво аризаси кўриб чиқилди.
«Азаттиқ»қа қарши ариза беришга «Настоящее время. Азия» кўрсатувининг 2022 йилнинг 16 сентябридаги сони сабаб бўлган. Шу сабаб «Азаттиқ»нинг сайти номаълум муддатга блокланган. Бу кўрсатувни лингвист Жийде Семёнова текширган.
Суд бошлангунча у журналистлар билан суҳбатлашиб, даъво аризасини беришга сабаб бўлган видеоматериални ёлғиз экспертиза қилганини айтди.
Суд мажлисида Семёновага икки савол берилди: материалда миллатлараро низони қўзғовчи ва урушга пропагандалашнинг лингвистик белгилари борми?
Мутахассислар «материалда Қирғиз Республикасига нисбатан салбий маънодаги лингвистика белгилари бор» деб айтишди. Аммо Семёнова бу материалдан миллатлараро низони ёки пропагандани аниқлашга аниқ жавоб беролмаслигини айтиб, бунинг учун юридик баҳо бериш керак, деб билдирди.
«Материал маълумот тарзида бўлиб, муаллиф икки томондан ҳам интервью олган. Шу сабаб лингвист ундан пропагандани аниқлай олмайди», — деди у.
«Азаттиқ»нинг манфаатини ҳимоя қилган адвокат Тимур Султанов экспертдан агар бу унинг ваколатига кирмаган бўлса, унда нима учун материални ортга қайтармаганини сўради. Семёнова «экспертлик ташаббусини кўрсатганини» ва қонун бўйича текширув асосида хулоса чиқаришга ҳақли эканини айтди.
Сўнгра суд томонлар ўртасида жарыш сөз эълон қилди, бироқ «Азаттиқ»нинг адвокатлари Маданият вазирлигининг даъвоси бўйича ўз позициясини ёзма равишда асослаш учун суддан вақт сўради.
Вазирликнинг вакиллари сўз олиб, «Настоящее время. Азия»нинг видеоматериали икки давлат ўртасидаги ахборот урушини қўзғаган, деб билдиришди.
«Материал ҳозир ҳам ўчирилган эмас, очиқ кўрсатиляпти», — деб билдирди муассасанинг вакили.
Маданият вазирлиги суддан видеоматериалга ҳуқуқий баҳо беришни, шунингдек, бу материал қачон олинганини ва даъвони тўлиқ қаноатлантириб беришни сўради.
Натижада суд кейинги мажлисни 27 апрелга белгилади.
«Азаттиқ»қа қарши даъво
2023 йилнинг январида Маданият вазирлиги «Азаттиқ Медиа»ни оммавий ахборот воситаси сифатида фаолиятини тўхтатиш илтимоси билан судга мурожаат қилган.
«Азаттиқ Медиа»нинг ҳаракати, ариза эгаларининг фикрича, «Оммавий ахборот воситалари ҳақида» қонуннинг 23-моддасининг «урушни, зўравонликни ва шафқатсизликни, миллий, диний ўзгачаликларни ҳамда бошқа халқлардан, миллатлардан нафратланишни тақиқлайди» деган талабларига қарши келади.
Муассасадан «Азаттиқ»нинг сайтини блоклашга «Настоящее время» («Азаттиқ» радиосига қарши тузум) телеканалини «Қирғизистон билан Тожикистоннинг чегарасидаги кучли тўқнашув» номли видеоматериали сабаб бўлганини билдиришган.
Бунга мазкур медиада 14-17 сентябрдаги қирғиз-тожик чегарасидаги қуролли можаро ҳақида «миллий манфаатларга қарши келган ноаниқ материал эълон қилингани» сабаб бўлгани айтилган.
