Бу йил «Қумтор» олтин қазиб олиш компанияси Иссиқкўл ва Норин вилоятларини ривожлантириш лойиҳаларини амалга ошириш учун 1,4 миллиард сом ажратади. Бу ҳақда Вазирлар Маҳкамасининг раҳбари Ақилбек Жапаров маълум қилди.
Жапаровнинг айтишича, ушбу маблағнинг 900 миллион соми Иссиқкўлни ривожлантириш жамғармасига, 500 миллион соми Норин вилоятини ривожлантириш жамғармасига йўналтирилади.
Мулозимнинг қўшимча қилишича, ҳудудларни молиялаштириш март ойидан бошланади, февраль ойининг охирига қадар маҳаллий ҳокимликлар раҳбарлари амалга ошириш учун лойиҳаларни танлаши керак.
2022 йилнинг май ойида расмийлар «Қумтор Голд Компани» даромадининг бир қисмини нафақат Иссиқкўлга, балки Норин вилоятига ҳам ўтказишга қарор қилган. Бунинг учун олтин қазиб олувчи корхона ялпи даромадининг 0,6 фоизини ўтказиб берадиган Норин вилоятини ривожлантириш жамғармаси ташкил этилди. Корхона ялпи даромадининг 1 фоизини Иссиқкўлни ривожлантириш жамғармасига ажратади.
«Қумтўр»даги ташқи бошқарув
2021 йил 17 майда Қирғизистон ҳукумати «Қумтўр» га ташқи бошқарувни жорий қилди. Ҳукуматнинг конни Канаданинг Cентерра Голд Инc. Centerra Gold Inc ишлатаётгани «маҳаллий аҳоли саломатлиги, ҳаёти ва атроф-муҳитига хавф туғдиради» деган. Кейин Тенгиз Болтурук вақтинчалик ташқи бошқарувчи этиб тайинланди.
Бунга жавобан Centerra Қирғизистон ҳукумати «кон устидан назоратни деярли тўлиқ қўлга олган» деб Болтурукни, кейинроқ Қирғизистон ҳукуматини ҳам судга берган.
2022 йил 29 июлда мамлакат ҳукумати «Қумтўр» тўлиқ Қирғизистонга ўтганини эълон қилди. Вазирлар маҳкамаси раиси Акилбек Жапаровнинг сўзларига кўра, бу билан Қирғизистон томони Канаданинг Centerra Gold Inc. «Қумтўр» лойиҳаси бўйича иккита айро йўлга тушган.
24 август куни вазирлар маҳкамаси Болтурук «Қумтўр»нинг ташқи бошқарувидан четлаштирилгани ҳақида хабар берди. Бу Ҳисоб палатаси кон фаолиятида молиявий қоидабузарликларни аниқлаганидан кейин содир бўлди.
Шунга қарамай, Болтурук «Буюк кўчманчилар мероси» миллий холдингининг раҳбари бўлиб қолди. У бу лавозимга 14 февраль куни келган.
25 августда вазирлар маҳкамаси коннинг ташқи бошқарувини бекор қилди. «Кумтор Голд Компани»нинг янги президенти Алмаз Бариктабасов, бошқармасининг раиси этиб эса Болотбек Идирисов тайинланди. Барктабасов бу лавозимга тайинлангунга қадар «Қумтўр»нинг техник хизмат кўрсатиш бўлими бошлиғи, Идирисов эса компания бош менежери бўлган.
«Кумтор» фаолиятини текшириш
Сентябрь ойида Бош прокуратура «Кумтор Голд Компани» ЁАЖ фаолиятини текшириш натижаларига кўра учта жиноий иш қўзғатганини маълум қилганди. Қайд этилишича, компания давлатга қарийб 1 миллиард сом миқдорида зарар етказган.
Назорат қилувчи органнинг тергов бўлими Қумторнинг собиқ ташқи бошқарувчиси Тенгиз Болтурукни ҳибсга олди. У билан бирга таъминот бўйича мутахассис Айша-Гюль Фронтбек қизи Жаналиева ва молия департаменти директори Риспек Тўқтўғулов қўлга олинган.
