Рўйхат: 75 сиёсий партия парламент сайловига қатнашиш ниятини билдирди

371

Марказий сайлов комиссияси 28-ноябрда бўладиган парламент сайловига қатнашиш ниятини билдирган партияларнинг билдирувларини қабул қилишни якунлади. МСКнинг маълумотига кўра, сайловга умумий 75 партия қатнашадиган бўлди.

Улар:

  • «Социал Демократы»;
  • «Улуттар Биримдиги»;
  • «Ишеним»;
  • «Альянс»;
  • «Партия Зеленых Кыргызстана»;
  • «Жаратман Эл»;
  • Патриотическая Партия Единения Кыргызстана»;
  • «Ата Мекен»;
  • «Актив»;
  • «Бийлик Элге»;
  • «Ыйман Нуру»;
  • Социально-политическая партия «Надежда Народа»;
  • «Акыйкат Кыргызстан»;
  • Альянс Политических Сил Кыргызстана;
  • «Ар-Намыс»;
  • Социально-политическая партия «Сила в единстве»;
  • Демократическая партия «Азаттык»;
  • «Ынтымак»;
  • «Аалам»;
  • «Солидарность» — «Тилектештик»;
  • «Ак Асаба»;
  • «Ак Бата»;
  • «Социалист»;
  • «Жаны Мезгил»;
  • «Кучтуу регион»;
  • «Бутун Кыргызстан»;
  • Народная-демократическая партия Кыргызстана;
  • «Адилет»;
  • «Аруузат – Эл Куту»;
  • «Ата-Журт Кыргызстан»;
  • «Мекенчил Эл»;
  • «Бирге — «Вместе»;
  • «Жаны ЭРА»;
  • «Биздин эл» — «Наш народ»;
  • «Келечек» — «Будущее»;
  • «Элдик Партия» — «Народная партия»;
  • Народная Партия «Моя отчизна»;
  • Партия Ветеранов войны в Афганистане и Участников других локальных боевых конфликтов;
  • «Асыл-Мурас Жаштар»;
  • Республиканская партия «Улутман»;
  • «Эмгек Партиясы»;
  • «Аманат»;
  • «ОРДО»;
  • Партия Национальное возрождения «Асаба»;
  • Либерально-Демократическая Партия Кыргызстана «Багыт»;
  • «Чон Казат»;
  • «Замандаш»;
  • «Жашасын Кыргызстан»;
  • «Акшумкар»;
  • «ТУРАН»;
  • «Улуу-Журт»;
  • «Права человека»;
  • «Либерально-Прогрессивная Партия;
  • «Айкол Кыргызстан»;
  • Конгресс народов Кыргызстана;
  • «Партия народного действия»;
  • «Эгемен Кыргызстан»;
  • «ЛЕГАЛАЙЗ»;
  • «Нур»;
  • Народная Патриотическая партия Кыргызстана «ТЫНЧТЫК»;
  • «Народный контроль»;
  • Крестьянская (фермерская) партия Кыргызстана;
  • «Чындык»;
  • Молодежная Прогрессивная Партия Кыргызстана;
  • «Реформа»;
  • «Мурас»;
  • Партия народного самоуправления «Ак Санат»;
  • «Ак-Ниет»;
  • Партия крестьян (фермеров) Кыргызстана «Баба Дыйкан»;
  • «Кыргызстан»;
  • Партия Родины и созидания «Ак-Шам»;
  • «АШАР-Алтан»;
  • «Содружество народов Кыргызстана»;
  • «Эркин Кыргызстан»;
  • «Эне журогу – Мекен».

Натижаси бекор қилинган октябрдаги сайловга қатнашган партияларнинг орасидан қайта сайловга собиқ президент Алмазбек Атамбаевга тегишли «Социал-демократлар», собиқ депутат Ўмурбек Текебаев асос солган «Ата Мекен», депутат ва тадбиркор Айбек Осмонов тузган «Ыйман Нуру», собиқ депутат Адахан Мадумаровнинг «Бүтүн Кыргызстан» ва молия полициясининг собиқ раҳбари Сиймик Жапикеевнинг «Чоy казат» партиялари қатнашади.

Уларнинг орасида «Бутун Кыргызстан» партияси сайловнинг 7 фоизлик бўсағасидан ўтган. Президент Садир Жапаров билан МХДҚ бошчиси Камчибек Ташиевга тегишли «Мекенчил» партияси бу сайловга қатнашмаган.

Бироқ жамоатчиликда Ташиевга қарашли дейилган «Ата-Журт Кыргызстан» партияси қатнашмоқда. Бу партия олдин фақат 2021-йили маҳаллий кенгашларга ўтган сайловга қатнашган.

Бундан ташқари, сайловга қатнашиш ниятини билдирганлар орасида Ўшнинг собиқ мэри Мелис Мирзакматов тузган «Улуттар Биримдиги», собиқ бош вазир Феликс Куловнинг «Ар-Намыс», Бишкекнинг собиқ мэри Нариман Тулеевга қарашли «Ак Бата» партиялари ҳам бор.

Бироқ сайловга яқин партияларнинг сони камайиши мумкин. Кўпинча партиялар 5 млн сомлик сайлов гаровини тўлашдан бош тортиб ёки бир-бири билан бирикиб парламент сайловига қатнашишдан воз кечишади.

Октябрдаги парламент сайловини бекор қилиниши

2020-йилнинг 4-октябрида ўтган парламент сайлови бекор қилинган. Сабаби сайлов натижасидан норози бўлган партияларнинг аъзолари ва фуқаровий фаоллар муддатсиз митингга чиқишган. Натижада октябрь воқеалари ҳукумат алмашишига олиб келган.

Асосан митингчилар сайлов вақтида овоз сотиб олиш бўлди ва маъмурий ресурсдан фойдаланилди деб норози бўлишган. Сайловда қонунбузарликларнинг кўпи ҳукуматники дейилган «Биримдик», таъсирли Матраимовларнинг оиласи қарашли «Мекеним Кыргызстан» ва ҳукуматга яқин бўлган «Кыргызстан» партиялари томонидан рўйхатга олинган.

Сайловнинг дастлабки натижаларига кўра, мазкур уч партия Жогорку Кенешдаги 120 мандатнинг 107сига эга бўлишган. Митингчилар Оқ уйни босиб олиб, қамоқда ўтирган бир қанча сиёсатчилар бўшатилган — уларнинг орасида Садир Жапаров ҳам бўлган.

Натижада МСК сайлвни бекор қилган. Жапаров ҳукуматга келиб, президентлик сайлови билан ўлканинг бошқарув формаси бўйича референдум ўтказган. Кейин янги Конституция қабул қилиниб, унинг муаллифлари парламентнинг ҳуқуқларини камайтириб, президентнинг ваколатларини кенгайтирган.