«Адилет» юридик клиникаси жамоат фонди Президент Садир Жапаровга мурожаат қилди. Мурожаатда жамғарма давлат раҳбаридан «оммавий тартибсизликлар уюштиришга тайёргарлик кўрганликда айбланиб ҳибсга олинган фаол ва сиёсатчиларни, ҳусусан олти нафар аёлни тергов даврида қамоқда қолдиришнинг мақсадга мувофиқлигини кўриб чиқишни илтимос қилди.
Аввалроқ, ушбу иш бўйича қуйидагилар ҳибсга олиниб, икки ой муддатга ҳибсга олинган эди: сиёсатчи ва Конституциявий суднинг собиқ судьяси Клара Сооронқулова, МСК собиқ аъзоси Гулнора Жорабаева, собиқ депутатлар Асия Сосиқбаева ва Орозайим Нарматова, шунингдек, фаоллар Рита Карасартова ҳамда Перизат Суранова. Уларнинг барчаси Кампиробод сув омбори масаласида ҳокимиятни танқид қилган ва уни ҳимоя қилиш қўмитаси аъзоси бўлган.
Юридик клиниканинг таъкидлашича, ушбу иш бўйича барча қўлга олинганлар «конвейер» тартибида ҳибсга олинган.
“[Улар] барча айбланувчиларнинг шахси аниқланганига қарамай, ҳибсга олинган. Ҳар кимнинг доимий яшаш жойи бўлган, улар ҳеч қаерга яширинмаган, аксинча, очиқ ижтимоий фаолият олиб борган [...] [...] Кўпчилик [қўлга олинган аёллар]нинг ота-онаси ҳам кекса, ҳам қарамоғида вояга етмаган болалари бор, айримларида сурункали касалликлар ва уларнинг ҳеч бири жамоат учун хавф туғдирмайди ”, дейилади мурожаатда.
Жамғарма президент уларнинг мурожаатини инобатга олиб, тергов органлари судга ҳибсдаги олти нафар аёлнинг ҳибсга олиниши билан боғлиқ бўлмаган эҳтиёт чорасини ўзгартириш тўғрисида илтимоснома киритишига умид билдирди.
Кампирободнинг Ўзбекистонга ўтказилишини танқид қилганларнинг ҳибсга олиниши
23 октябрда Кампиробод сув омборининг Ўзбекистонга ўтказилишини танқид қилган ва уни ҳимоя қилиш қўмитаси тузган сиёсатчилар ва фаолларнинг уйида тинтув ўтказилиб, ўзлари ҳибсга олинган. Ўша куни 22 киши ҳибсга олинган, кейинроқ уларнинг сони 27 нафарга етган.
Ички ишлар вазирлиги сиёсатчилар ва фаоллар «оммавий тартибсизликлар уюштиришга тайёргарлик кўрганлик»да гумонланиб ҳибсга олинганини маълум қилган. 25 октябрга ўтар кечаси Бишкекнинг Биринчи май туман суди деярли барча ҳибсга олинганларни икки ойга қамоқда қолдирган.
Омбудсман институтининг раҳбари Атир Абдрахматованинг айтишича, тинтувлар давомида милиция бир қатор қонунбузарликларга йўл қўйган: масалан, қўлга олинганларга таҳдид қилган, яқин қариндошларининг мол-мулкини мусодара қилган ҳамда уларни расмий чақирувсиз сўроққа олган.
Ҳибсга олинганларнинг барчаси ўз айбларини тан олмаганликларини айтиб, босим ҳақида гапиришган.
Йигирмадан ортиқ фаол ва сиёсатчининг ҳибсга олиниши бир қатор депутатлар томонидан қораланган ва Human Rights Watch халқаро инсон ҳуқуқлари ташкилоти эса Қирғизистон расмийларини барча ҳибсга олинганларни озод қилишга чақирган.
Президент Садир Жапаров сиёсатчилар ва фаолларнинг оммавий ҳибсга олинишига изоҳ берар экан, қўлга олинганлар учун Кампиробод масаласи «баҳона эканини» айтган. Президентнинг фикрича, улар ҳокимиятга эришиш учун сув омбори мавзусини баҳона қилишмоқда.
