2022-йилнинг охирида Қирғизистонда электр энергияси танқислиги юзага келиб, вақти-вақти билан чироқлар ўчирилиши мумкин. Бу ҳақда Tazabek нашри хабар берди.
ОАВнинг маълумотига кўра, Қирғизистон 13,4 миллиард кВт/соат электр энергияси ишлаб чиқариш қувватига эга. Аммо мамлакат истеъмоли учун 16,1 миллиард кВт/соат сарфланади. Бошқача айтганда, давлат 2,7 миллиард кВт/соат импорт қилишга мажбур.
Электр энергиясидан фойдаланувчиларнинг сони ортиб бормоқда
Журналистлар бундай ҳолат мустақиллик йилларида мамлакатимизда бирорта ҳам арзирли энергия иншооти фойдаланишга топширилмагани билан боғлиқ дейишмоқда.
«Фақат Қамбар-Ота-2 ГЭСи қурилиб, унга 120 МВт қувватга эга турбина ўрнатилган. Кейинчалик улар иккинчи турбинани ўрнатишга қарор қилишди - муҳандисларнинг режасига кўра, қўшимча турбина объект қувватини 360 МВтгача ошириши керак эди. Уни ўрнатиш учун кредит олиб, йиғилишлар ўтказиб, режаларни маъқуллашди, бироқ турбиналар ҳам йўқ, натижа ҳам йўқ», —дейди журналистлар.
Tazabek Қирғизистонда аҳоли сони ортиб бораётгани, инвесторлар корхоналар очаётгани, мамлакатда электр энергиясининг истеъмоли йилдан-йилга ортиб бораётганини таъкидлади.
2022-йил апрель ойи бошида вазирлар маҳкамаси раҳбари Акилбек Жапаров мамлакат иқтисодиётини юксалтириш учун яна 4-5 миллиард кВт/соат зарурлигини айтган эди.
«Бизга етишмаётган нарса шу», — деган у ўшанда. Бундай миқдорда электр энергияси ишлаб чиқариш учун Қирғизистон камида бешта янги Қамбар-Ота 2 ГЭСини қуриши керак.
ОАВ Қирғизистон электр энергиясини импорт қилишга қарамлиги туфайли электр энергиясиз қолиши мумкинлигини таъкидламоқда. Масалан, Қирғизистон аллақачон 1,6 миллиард кВт/соат сотиб олган, бу билан яна 1,1 миллиард кВт/соат қолди.
«Агар 1,1 миллиард кВт/соат қишгача бошқа давлатлардан импорт қилинса, бу ҳеч кимга осон бўлмайди», — дея таъкидлади журналистлар.
Қозоғистондан келган электр энергияси
Tazabek май ойида Қирғизистон билан Қозоғистон шартнома имзолаганини, унга кўра Қирғизистон қурғоқчилик даврида Қозоғистонга электр энергияси ўрнига сув экспорт қилганини таъкидлади.
Бироқ Қозоғистон вице-министри Жандос Нурмаганбетовнинг нашрга айтишича, Қозоғистон томони қишда Қирғизистонга бор-йўғи 250 миллион кВт/соат етказиб беришни режалаштирмоқда. Бу ҳажм кузги-қишки иситиш мавсумида атиги 4 кунга етади деб таъкидлашди журналистлар.
Қозоғистоннинг Қирғизистонни электр энергияси билан тўлиқ таъминлай олмаслигининг сабаби - иситиш мавсумига тайёргарликнинг ёмонлиги ва ўз мамлакатида энергия етишмаслигидир.
Вақти-вақти билан ўчиришлар
«Қозоғистондан келмаса, Қирғизистон электр энергияси тақчиллигини Жалолобод вилоятидаги Тўқтўғул сув омбори суви билан тўлдириши мумкин, аммо кейин бошқа муаммога дуч келамиз. Сув омборидаги сув сатҳи ўлик чегарага етади. Сув 837 метргача пасаяди, унинг ҳажми эса 5,4-5,5 миллиард куб метрдан ошмайди. ГЭСдаги ишлар тўхтайди», — деди журналистлар.
ОАВ 2008-2009-йилларда бу ҳолат қишда ҳам электр таъминотида узилишларга сабаб бўлганини таъкидлади. Шундан сўнг шаҳарларда электр энергияси узилиб, айрим қишлоқлар бир неча ҳафта давомида электр таъминотисиз қолган.
Энергетика вазири Таалай Ибраев Тўқтўғул сув омбори «ўлим нуқтаси»га етиб бормаслиги учун Бишкек ИЭСда электр энергиясини оширишни таклиф қилган. Бироқ, бу ҳолда, ИЭСга қўшимча 300-350 минг тонна кўмир керак бўлади, бу ҳам йўқ. Энергетика вазирлиги ҳозирдан «арзонроқ» кўмир қидирмоқда, аммо тендер ўтказишга «вақт йўқ».
Журналистлар Қирғизистон электр энергияси билан боғлиқ муаммоларни йирик ГЭСлар қуриш орқали ҳал қилишни режалаштираётганини айтишди.
Уларнинг энг тез ишга тушириладигани Қамбар-Ота 1 ГЭСи - халқаро инвесторлар 3 миллиард долларга молиялаштирса, саккиз йилдан кейин фойдаланишга топширилади.
