24 йил аввал Қирғизистон Миллий университети қошидаги Тиббиёт марказини жиҳозлаш учун олинган кредит туфайли Қирғизистон Жанубий Кореянинг «қора рўйхати»га киритилган эди. Бу ҳақда «ПолитКлиника» медиа нашри суриштирувида айтилган.
Кредит масаласи Соғлиқни сақлаш вазири лавозимидан вақтинча четлаштирилган Алимкадир Бейшеналиев билан хусусий клиника директори Алмазбек Исманкулов ўртасидаги можародан кейин маълум бўлди.
Суриштирувда кредитнинг дастлабки суммаси 8 миллион АҚШ долларидан ошиб кетган бўлса, бугунги кунда кредит суммаси устамаси билан 27 миллион АҚШ долларига етган. Журналистларга кўра, тиббий жиҳозларнинг бир қисми Исманкуловнинг хусусий клиникасига ўтказилган.
«Сўнгги 20 йил ичида Қирғизистон Жанубий Корея олдидаги сармоявий обрўсига шунчалик путур етказдики, қолган кредитларга ҳам салбий таъсир кўрсатди – аниқроғи, е ердан умуман кредит келмай қолган. Чунки кредитга олинган техника таълим эҳтиёжларига етмай қолгани учун, ҚМУ тиббиёт кафедрасининг очилиши узоқ йилларга қолдирилди», —дейилади суриштирувда.
Кредит тафсилотлари
«ПолитКлиника» маълумотларига кўра, 1997 йил апрель ойида ҚМУ илмий кенгаши «тиббий таълим дастурларини ишлаб чиқиш ва талабалар ва талабалар ва ўқувчиларга тиббий хизмат кўрсатишни яхшилаш учун» таълим муассасасида «Интергоспиталь» тиббиёт марказини очишга қарор қилган.
Марказнинг асосчиларидан бири ва раҳбари Алмазбек Исманкулов эди. Унга кредит шартномаси ва ускунани импорт қилиш учун барча тегишли ҳужжатларни имзолаш ваколати берилган.
1999-йил май ойида жиҳозлар Қирғизистонга кела бошлади. Бироқ «Интергоспиталь» расман очилмагани боис, фақат қоғозда тиббий асбоблар №6 шаҳар клиник шифохонасига етказилиб, Исманкулов номидаги кўз микрохирургияси хусусий маркази томонидан қабул қилинган.
Терговнинг бошланиши
1999 йил кузида ҳукумат йиғилишида тергов органлари ушбу ишни текширишга қарор қилишди. Суриштирувда ўша пайтдаги ҳукумат ва Қирғизистон Миллий университети «Интергоспитал» МЧЖ учун кредитни тўлашдан бош тортишга урингани айтилади.
2004 йилда Корея Арбитраж палатаси ҚМУни кредитни қайтариш учун жавобгар деб топди. Бироқ собиқ таълим вазири Какеев ва кўз шифокори Исманкуловга нисбатан жиноий жавобгарликка тортиш муддати ўтгани сабабли иш тугатилган. Бироқ кредитни қайтариш масаласи ҳал этилмаган.
Шундан сўнг Корея Савдо суғурта корпорацияси ҚМУ кредитини тўлаш бўйича Арбитраж палатасининг қарорини тан олиш ва мажбурий ижро этиш тўғрисидаги илтимос билан Бишкек шаҳар туманлараро судига мурожаат қилади. Бироқ Қирғизистон суди бу масалани эътиборсиз қолдирди.
Алимкадир Бейшеналиев эса «ПолитКлиника» нашрига берган интервюсида Қирғизистон Кореядан ҳал этилмагани можаро туфайли кредит ололмаслигини тасдиқлаган.
« [Қирғизистон кредит] ололмайди. [ ... ] Корея кредитларни бошқа давлатларга 4-7 фоизи билан, бизга эса 15-20 устама фоиз билан беради. Чунки Қирғизистон қора рўйхатда», — дейди Бейшеналиев.
Нашр унинг сўзларини Молия вазирлигининг маълумоти ҳам тасдиқлаб турганини таъкидлайди. Ҳужжатга кўра, Корея Қирғизистонга охирги марта 1998 йилда «Чуй вилоятида телекоммуникацияларни ривожлантириш» учун 12 миллион доллар кредит берган.
Алмазбек Иманкулов нима дейди?
Алмазбек Исманкулов «ПолитКлиника» нашрига берган интервюсида «бу масалага ҳеч кимнинг аралашишга ҳаққи йўқ» деган. Унга кўра, бу кредит «шахсий кредит» ҳисобланади.
«Шахсий кредитнинг Қирғизистон рейтингига қандай алоқаси бор? Сиз юрист бўлмаганингиздан кейин била олмайсиз. Мен шифокорман, сиз эса журналистсиз. Сиз қонуний тартиб-қоидаларни билмайсиз», — деди у.
«ПолитКлиника» нашри Исманкулов журналистларнинг «Қирғизистон ҳукумати кафолати остида олинган тиббий асбоб-ускуналардан фойдаланганми» деган саволига жавоб беришдан бош тортганини таъкидлайди.
Соғлиқни сақлаш вазирлигининг собиқ адвокати Азамат Жумакеев Исманкулов ҳукумат кўмагида олинган ускуналарни 20 йилдан ортиқ «шахсий бойиш учун» фойдаланиб келаётганини айтди.
Исманкулов кредитни тўлашга тайёрми ёки йўқми деган саволга «Ички ишлар вазирлиги корейслар билан бирга келсин. Кейин кўрамиз. Ҳозир улар бизнинг қадр-қимматимизни пасайтириб, 25 йил аввалги ишни ковлашмоқчи» деб жавоб берди.
