27 июль кун Ўшдаги олти кризис марказининг раҳбарлари матбуот анжумани уюштирди. Унда улар аёлларга ва ўсмирларга нисбатан зўравонлик кўп қайд этилаётгани туфайли президент Садир Жапаровнинг қабул қилишини сўраб, мурожаат йўллашди.
«Ак-Журок» кризис марказининг раҳбари Дарика Асилбекова 2021 йили зўравонлик бўйича жиноят ишларининг 75%, никоҳ ўқитиш учун ўғирлаш бўйича ишларнинг 94%, оилавий зўравонлик бўйича ҳуқуқ бузилишларнинг 90% қисқартирилганини билдирди.
«Аёлларга ва қизларга нисбатан зўравонлик тобора шафқатсиз ҳолга айланиб бормоқда. Мамлакатнинг аёлларни камситмаслик, адолатли одил судлов бўлишини таъминлаш бурчи бизнинг давлатимиз Конституциясида қабул қилинган. Аммо воқелик бунга зиддир», — деди мутахассис.
Бундан ташқари «Энсан-Диамонд» жамоат бирлашмаси раҳбари Жамиля Капарова аёлларга ва ўсмирларга нисбатан зўравонлик ҳолатлари кўпайиб бораётгани давлат идораларининг совуқ муносабати билан боғлиқ эканини айтди
«Бизда зўравонликка учраган одамлар нима учун тегишли идораларга мурожаат қилишмайди? Ахир аёллар давлат идораларига ишонишмайди. Айниқса милиция ходимларига ишонмайди. Шикоят қилиб борганда ҳам милиция ходимлари эркак бўлганидан шикоятларини қабул қилмайди. «Сен боравер, бу оилавий масала» дейишади», — дейди Капарова.
Шунингдек матбуот анжуманига йиғилганлар ҳуқуқ-тартибот идоралари фаолиятидан норози эканликларини ҳам таъкидладилар. Натижада кризис марказлари раҳбарлари президент Садир Жапаров билан аёлларга ва ўсмирларга нисбатан зўравонликни олдини олиш бўйича йиғилиш ўтказишни сўради.
«Биз, фуқаролик фаоллари ва кризис маркази раҳбарлари, зўравонликни олдини олиш учун давлат раҳбари билан учрашиб, муҳокама қилишга тайёр эканлигимизни билдирамиз. Президент бизнинг ҳаракатларимизни қўллаб-қувватласин. Ҳуқуқ-тартибот идоралари, давлат амалдорлари ҳаммамиз биргаликда ишлайлик», — деди Асилбекова.
«Ёш болалар давлат ҳимоясидами? ”, «Ҳар бир аёл муҳим», «Биз суҳбатга тайёрмиз» деган плакатларини кўтарган матбуот анжумани иштирокчилари зўравонликларнинг олдини олишга давлат раҳбари эътибор қаратишини, фуқаролик жамиятининг таклифини қабул қилишини талаб қилди.
«Клооп» журналистлари Қирғизистондаги аёллар ўлими ҳодисасини тасвирлаш учун қотиллик статистикасини таҳлил қилиб, 54 мингдан ортиқ жиноий пресс-релизлар ва янгиликларни ўрганишди.
Натижада улар Қирғизистонда аёллар асосан эрлари ва жинсий шериклари томонидан ўлдирилишини, фемицид эса бевосита оиладаги зўравонликнинг оқибати эканлигини аниқлади.
Аёлларни ўлдириш ҳолатларини синчиклаб ўрганиб чиқиб, 2008 йилдан бери Қирғизистонда 300 дан ортиқ фемицид ҳолатлари қайд этилганини аниқлади. Амалда бундай ҳолатлар жуда кўп, бироқ журналистлар ҳар бир қотиллик тафсилотларини топа олмадилар.
«Клооп» таҳлили фемицидларнинг 75%и ўлдирилган аёлга таниш бўлган шахс, жинсий шериги, қариндоши ёки эри томонидан содир этилганини кўрсатади. Шунга қарамай, аксарият аёлларнинг ҳаётига кўпинча фақат эрлари ҳужум қилган. Аёлларни ўлдиришнинг атиги 11%и кўчада нотаниш одам томонидан содир этилган.
