Қишлоқ хўжалиги вазири Аскарбек Жанибеков 13-июн куни бўлиб ўтган брифингда ўсимлик ёғи ва шакар заҳиралари ҳақидаги саволларга жавоб берди. Шунингдек, у шакар саноатини ривожлантириш ва унинг импортини қисқартириш режалари ҳақида гапириб берди.
Мулозимга кўра, «узилишлар» бўлмайди, шакар, ўсимлик мойи заҳираси янги ҳосил йиғиб олинмагунча етарли бўлиши керак.
«Май ойининг бошида, 12-15-май кунлари асосий қайта ишлаш корхонамиз – “Каинди-Кант”да сақланган ҳажм тўлиқ бозорга чиқарилди. Бундан ташқари, ўша пайтда деҳқонларимизда 3-3,5 минг тоннага яқин шакар бор эди», — деди у.
Бундан ташқари, Жанибековнинг сўзларига кўра, вазирлик шакарни божсиз олиб кириш учун квота сўраб, Евроосиё иқтисодий комиссияси қарори билан уни 105 минг тонна шакарга олган олинган.
«Улардан [...] 19 тоннадан ортиқ шакар бозорга чиқди. Янги ҳосил олингунича ҳосилнинг қолган қисмини етказиб беришни режалаштирганмиз ва ҳеч қандай узилишлар бўлмайди деб ражаламоқдамиз», — деди вазир.
Жанибеков, мамлакатда қанд лавлаги ҳосили ошиши кутилаётганини таъкидлади.
«Ўтган йили мамлакатда умумий қанд лавлагидан олинган ялпи ҳосил 389 минг тоннани ташкил этди. Жорий йилда бу кўрсаткич 550-600 минг тонна атрофида бўлишини кутмоқдамиз”, — деди вазир.
Унинг қўшимча қилишича, хориждан импорт қилинадиган ёғ ва шакар миқдорини камайтириш режалаштирилган.
«Ўтган йиллар натижаларига кўра, Қирғизистон ички истеъмол учун умумий шакарнинг 10-12 фоизини ишлаб чиқарган. Жорий йил охиригача ҳосилнинг 18,5 фоизини йиғиб олишни мўлжаллаяпмиз. Бу ерда ҳам ўсимлик ёғи импортига 75-80 фоиз қарам эканлигимизни кўряпмиз», — деди вазир.
У жорий йилда Қирғизистон 90 минг тонна шакар импорт қилишни режалаштираётганини қўшимча қилди.
Ёғ ва шакар танқислиги
Қирғизистонда озиқ-овқат нархи Украинадаги уруш, Россияга қарши халқаро санкциялар ва доллар курсининг ўсиши фонида қимматлай бошлаган.
Қолаверса, озиқ-овқат нархларига Россия дон ва шакарни ЕОИИ мамлакатларига экспортини тақиқлаганидан сўнг, Қирғизистон импортга қарам бўлиб қолди, бу эса шакар ва нефт тақчиллигига олиб келди.
Аввало, халқ истеъмоли товарлари тақчиллигига йўл қўймаслик бўйича чора-тадбирлар белгиланди. Савдо шахобчалари бир киши бошига атиги бир килограмм шакарни тартибга солинадиган нархда сотишлари шарт. Ундан юқориси эса тижорий нархда сотилиши керак эди.
1 апрелдан бошлаб мамлакатда импорт қилинадиган шакар ва ўсимлик ёғининг қўшилган қийматига солиқ ставкаси нолга тенг бўлади. Бундай чора йил охиригача тасдиқланди.
31-май куни Вазирлар Маҳкамаси шакар ва хом қамиш шакарини Қирғизистон ҳудудидан сиртга экспорт қилишни ярим йилга тақиқлаган. Вазирлар маҳкамаси, бу қарорнинг мамлакатдан оммавий шакар экспортини тўхтатиш, мамлакатда озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлаш ва бозор нархларини сақлаб қолиш учун қабул қилинганини тушунтирди.
Муаллиф: Лев Потапов.
