Бекешев суриштирувчи журналистларга нисбатан босим бўйича

371

Депутат Дастан Бекешев Жогорку Кенешнинг 26-январдаги йиғинида МХДҚни Temirov live’ни журналистларини таъқиб қилишда қўллаётган усулларини танқид қилди. Бунгача Temirov live’нинг журналистлари махсус хизмат раҳбарини оиласига алоқадор суриштирувни чиқаришган эди.

«Журналистлар суриштирув ўтказганда, унга одамча жавоб бериш керак. Нотўғрими, ёлғонми. Унинг турли методлари бор: пресс-конференция берибми, пресс-релиз берибми. Бироқ журналистларга таъқиб қилиб, шахсий ҳаётига аралашиб, видео лавҳа чиқариб, биз ўша даражага тушмасакда. Аслида МХДҚ жуда уят бўляпти. Шу сабаб мен хукуматда бўлган МХДҚ, бош прокуратурага айтмоқчиман, озгина цивил усул билан [ишласак]», — деди парламент депутати.

20-январда TemirovLive ютуб каналида «Икки кунда 37 млн сомни қандай топса бўлади? Ташиев схемаси» номли журналистик суриштирувни чиқарган. 21-январда суриштирув ҳақида кўплаган ОАВлари ёзган.

22-январь куни кечда Temirov Live’нинг офисида ҳуқуқ органларининг ниқобли ходимлари кириб келиб, тинтув ўтказишган. Журналистларни ва Болот Темировнинг ўзини айтишича, улар ортки чўнтагига гиёҳванд модда солиб, кейин ўзлари олиб кўрсатиб чиқишган.

Темиров бир ўрам гиёҳванд модда учун қўлга олингани билан таҳририятдан компьютер ва техникаларни олиб кетишган. Шунингдек, Темировни касбдоши — Камчибек Ташиев ҳақидаги материални тўкма оқин айтга оқин Болот Назаров йўқолган.

Кейин маълум бўлишича, Назаров ҳам қўлга олинган экан — милициянинг маълумотига кўра, ундан ҳам гиёҳванд модда топилган. Назаров унга ҳам модда солишганини айтмоқда.

Аввалига милиция бир қиз Болот деган киши бўз уй ёнида уни гиёҳванд модда истеъмол қилишга кўндиришга ҳаракат қилганини айтди деб билдирган. Журналистларнинг офисига бостириб кириш вақтида бўз уй олдида гиёҳванд модда таклиф қилган киши Болот Темиров экани айтилган. Кейинчалик расмий маълумот ўзгартирилган.

Ўша куни кечда Камчибек Ташиевнинг тарафдори бир қиз бульбуляторда номаълум модда тайёрлаб, Назаровга чектираётгани олинган видеони чиқарган воқеа икки томондан олинган. Бу видеони Садир Жапаровнинг тарафдори ҳам бўлишиб, ўша куни буни иккиси ҳам ўчиришган.

23-январда журналистлар билан оқинлар Болот Темиров билан Болот Назаровни қўллаб митингга чиққан. Суриштирувчи журналистларнинг жамоаси таъқибга учраганини ва таҳририят аъзоларига босим бўлганини айтишган.

МХДҚ раиси Камчибек Ташиев 23-январда матбуот анжумани ўтказиб, журналист Болот Темиров эълон қилган суриштирувдаги маълумотларни «туҳмат» деб атаб, Temirov live’нинг суриштирувидаги компания қандай ишлаганини доскага чизиб кўрсатиб берган.

23-январга ўтар кечаси Камчибек Ташиев Фейсбукда пост жойлаб, ҳеч нарса ўғирламаганини, 2020-йилдаги октябрь воқеасидан кейин «Қирғизнефтегаз» давлат ишхонасининг филиал фирмаси «Қирғиз Петролеум Компани» компаниясини бошқараётган жияни Байгази Матисаковни мақтаб ёзган. Матисаков Temirov live’нинг суриштирувининг қаҳрамони бўлган.

«Ўзлари жамиятга, давлатга фойдали ҳеч нарса қилишмайдию, ишлаган одамларни кўролмаганлар турли ёлғонлар билан шуғулланишади», — деб ёзган Ташиев. Матисаковни ростгўйлигига аргумент қатори «жияним ичмайди, чекмайди, беш вақт намоз ўқийдиган одам» дб таърифлаган.

Шундай сифатни у матбуот анжуманида ҳам айтган.

«Журналистлар буни қўллаши керак, молодец, бизни товар бошқа давлатларга чиқяпти, алоқамиз бор экан, ишончли тадбиркорларимиз бор экан деб. Севинишни ўрнига биз уларни нима учун қиммат сотяпсизлар деб урушяпмиз», — деган Ташиев.

Ташиевнинг матбуот анжуманидан кейин президент сафдошини қўллаб, Темиров билан Назаровни «иши холис қаралишини» ваъда қилиб, журналистлардан ёлғонларни эълон қилмасликни сўраган.

Ташиев жамоатчиликка шундай версияни айтган: октябрь ойида Назаров бир қизни Сухомилинов кўчаси бўйидаги бўз уйда гиёҳванд модда чекишга ундаган. 22-январда қиз милицияга мурожаат қилган, ўша куни журналистлар қўлга олинган. Гиёҳванд модда муҳтамалан журналистларнинг офисида ҳам таклиф қилинган.

Бишкек ШИИБ олдида оқинни қўллаш митинги ўтган. Митингга қатнашганлар орасида тўкма оқинлар ҳам бўлган, улар қўмиз билан ҳукуматни чегарадан чиқишини ва Болот Назаров билан Болот Темировни қўлга олиниши бўйича айтишув ўтказишган.

Ички ишлар вазирининг ўринбосари Нурбек Абдиев олдин тўкма оқинни наркоман деб атаган, митингчиларнинг норозилигидан кейин Назаров гумондор эканини тан олган.

Кейин Болот Темиров ҳам, Болот Назаров ҳам уй қамоғига чиқарилган. Суд уларни қўлга олинишини қонуний деб топган.

24-январда Темиров билан Назаровни қўллаш митингага қатнашган икки фаол қўлга олиниб, айб қўйилмай бўшатилгани маълум бўлган. Журналистларни қўллаш митингига қатнашган — депутат Дастан Бекешев ҳам — Болот Темировни ва унинг жамоасини МХДҚ ва милиция ходимларини таъсиридан ҳимоя қилишни сўраб бош прокуратурага мурожаат қилган. Шунингдек, у Темиров ва Назаровни ишини кўриб чиқиб, Temirov Live жамоасининг суриштирувида келтирилган фактлар бўйича алоҳида суриштирув ўтказишни ва унга ҳуқуқий баҳо беришни сўраган.

Ҳуқуқ ҳимоячилари Temirov Live’ офисидаги тинтувни ва қўлга олишларни «журналистларни қўрқитиш учун сиёсий куядан фойдаланилган ёқимсиз прецендент» ва сўз эркинлигига босим де аташган. Улар парламентдан суриштирувчи журналист Болот Темиров билан тўкма оқин Болот Назаровни қўлга олиш фактини қонунийлигини текширишни назоратга олишни сўрашган.

Журналист Болот Темиров ва тўкма оқин Болот Назаров «Вечера трудного дня» дустурининг эфирида қўлга олишни сабабларини айтиб беришган.

Эфирда Болот Темиров ортидан кузатишганини, ётоқхонасидан камера топиб чиқишганини айтган. Назаров ўзига қарши ариза ёзган қиз ҳақида айтиб, у мухлиси эканини ва сценарий ёзишга ёрдам сўраганини ва бульбулятордан фойдаланиб кўришни таклиф қилганини билдирган.

Кейинчалик оқин алоҳида мурожаат қилиб, ариза ёзган қизни «агент», бульбуляторни махсус хизмат уюштирган театр деб атаган.

Ижтимоий тармоқларда фейклар ва гуруҳлар Назаров бўз уй ёнида чекаётган видеони тарқатишган — ҳуқуқни ҳимоя қилиш органларининг билдирувида айтилган бўз уй бўлиши мумкин. Бундан ташқари, Temirov Live’га «грант берган» халқаро ташкилотлар ҳақидаги маълумотлар эълон қилинган.

25-январда фейклар ва турли гуруҳлар таҳририят ҳодимларини яшириш олинган видеосини тарқатишган. Қиз жамоатчилик танқидига учраб, видео Фейсбукдан ўчирилган.