Бу йил май ойининг охирида Меҳнат вазирлиги Фуқароларни чет ўлкада ишга жойлаштириш маркази билан Татаристан республикасининг «Алабуга» ўзгача иқтисодий зонаси ўртасида фуқароларни Россияга ишга жойлаш бўйича келишув имзоланганини маълум қилган. Муассасадан энди «қирғизистонликлар Европанинг энг яхши ўзгача иқтисодий ҳудудида қонуний ишга жойлаша олади» деб таъкидлашган.
Бироқ журналистлар Татаристонда эронлик «Шахед» учувчисиз учадиган аппаратларини оммавий ишлаб чиқариш ташкил қилинганини, уни йиғишга маҳаллий коллежнинг талабалари жалб қилинаётганини аниқлашган.
«Алабуга» нима?
«Алабуга» — Татаристоннинг Елабужск туманида жойлашган фавқулодда вазият зона (ФВЗ). 2015 йилнинг 2017 йилгача у fDiIntelligence журналининг версияси бўйича йирик бизнес учун Европадаги энг яхши ФВЗ деб топилган.
Бироқ 2022 йилнинг февралида рус аскарлари Украинага кенг кўламли ҳужумидан кейин «Алабуга»га резидент бўлиб, бу ерда тадбиркорлик қилишни режалаштирган хорижий компаниялар режаларидан бош тортишган. Бундан ташқари, «Алабуга»дан йирик резидентлар чиқиб кета бошлаган, уларнинг орасида америкалик автоконцерн — Ford ҳам бор.
«Шахед»ни талабалар йиғишади
Июннинг охирида — июлнинг ярмида бир қанча қирғизистонлик ОАВда ва телеграм-каналларда «Алабуга Старт» дастурига қабул қилиш бошлангани ҳақида эълонлар пайдо бўлган. Дастур 18 ёшдан 22 ёшгача бўлган қирғизистонлик қизларга композитик ишлаб чиқаришда 600 доллардан ортиқ маош билан ишга жойлаштиришни ва технология коллежларининг бирида — КАИда бепул ўқишни таклиф қилган.
24 июлда «Протокол» нашри ва «РЗВРТ» Ютуб каналининг журналистлари суриштирув чиқаришган, унда «Алабуга Политех» колежининг талабалари эронлик «Шахед» (Shahed-136) зарба берувчи учувчисиз аппаратларни йиғишга жалб қилинаётгани айтилди.
Журналистларнинг маълумотига кўра, дрон ишлаб чиқаришдаги талабаларнинг маоши режанинг бажарилишига яраша бўлади, бироқ улар ойига ўртача 30-40 минг рубль олишади. Бу орада мазкур олийгоҳда «ўқиётганлар» баъзан уч-тўрт кун ухламасдан, «деярлик овқат емай» ишлашаётганини айтишган.
Талабалар ўзларига нисбатан бундай муносабатга нимага қарши бўлишмайди деган саволга уларнинг бири қуйидагича жавоб берди: «Бари қўрқишади. Мен буни айтмаслигим керак эди. Раҳбарият ҳаммамизни айтманглар деб қаттиқ қўрқитган».
Талабаларнинг бири журналистларга «Алабуга» ҳақидаги маълумотни очиқлаш тақиқланганини, сабаби бу ўқув шартномасида кўрсатилганини айтиб берган. Суриштирувчиларнинг маълумотига кўра, мазкур ҳужжатларининг шартини бузган вақтда талабалар бир яримдан икки миллион рублгача тўлаши керак бўлади.
Шунингдек, коллеж ўқиётганларни «ватанпарварлик тадбирларига» қатнашишга мажбурлайди. Масалан, пейнтбол ўйини, унда талабалар байроғида НАТО рамзи бор «фашистларни» ўққа тутишади.
Эрон ишлаб чиқараётган «Шахед» (Shahed 136) дронларини Россия Украинага ҳужумда кенг фойдаланади.
Бу дронлар GPS/GLONASS билан бошқарилиб, 30 килограммлик ҳарбий қисмда олиб юради ва қурилманинг оддийлиги, арзонлиги билан фарқ қилади. Украинанинг ҳаводан ҳимояланувчиларига бу дронларга қарши туриш қийин: сабаби улар жуда паст учишади ва узоқ масофадан уларни аниқлаш қийин.
Ракеталардан фарқ қилиб, дрон учирилганда маскасини очмайди, ҳаводан ҳимоя тизими ҳаво майдонини мониторинг қилиб (аниқроғи, радарни куйдириб) туришга мажбур бўлади, бу билан душманга ўзини сездириб қўяди.
