«Кумтор Голд Компани» «Қумтор» конидаги чиқинди сақлаш жой қолдиқларини 2040 йилгача тўлиқ қайта ишлатиб тугатишни режалаштирмоқда. Бу ҳақда 7-февралда КГКнинг фаолияти бўйича президент Садир Жапаров бошчилигида ўтказилган йиғилишда маълум бўлди.
«Чиқинди сақловчи жойдаги қолдиқлар ярим қуруқ зарарсиз аралашмага ишлаб чиқилади. 2026-йилдан бошлаб қолдиқ сақловчи жойдаги қолдиқларни қайта ишлатишдан олтин олина бошлайди. Шундай қилиб ҳар йили 4,7 тоннага яқин олтин олиниши режалаштирилмоқда. [...] Қолдиқ сақловчи жойдан олинган олтиннинг умумий нархи деярлик 3,5 млрд АҚШ доллари деб баҳоланмоқда», — деб билдирди давлат раҳбарининг матбуот хизмати.
Аввалроқ расмийлар «Қумтор» чиқиндиларида 105 тоннага яқин олтин бор эканини айтган. Вазирлар маҳкамасининг раҳбари Ақилбек Жапаров 2022 йил апрель ойида ушбу қолдиқларнинг 48 фоизини олиш имконини берувчи технологияни ишлаб чиқиш яқин келажакда бошланишини айтган эди.
Президент матбуот хизмати йиғилишда «Қумтор»нинг 2022 йилдаги ишлаб чиқариш фаолияти тўғрисидаги ҳисобот ва яқин истиқболдаги режалар тўғрисидаги ҳисобот кўриб чиқилганини таъкидлади.
Шундай қилиб, КГК президенти Алмаз Бариқтабасовнинг айтишича, ўтган йил давомида Қумторда 17,3 тонна олтин қазиб олинган. Унга кўра, 2022 йил бошидан буён компания томонидан 32,1 миллиард сўм миқдорида солиқ ва мажбурий тўловлар ўтказилиб, бу режага нисбатан 6,6 фоизга кўпдир.
Бариқтабасов шиналар заводи қурилиши лойиҳаси ҳақида ҳам тўхталиб ўтди, унинг мақсади нафақат коннинг кон самосвалларининг шиналарини, балки мамлакатимизда енгил ва юк автомобилларининг эскирган шиналарини ҳам қайта ишлашдан иборат.
Бундан ташқари, у нафақат Қумтор, балки бошқа кончилик ва қурилиш корхоналарининг ишлаб чиқариш эҳтиёжларини қоплашга мўлжалланган йилига 50 минг тонна қувватга эга оҳак заводи қурилиши лойиҳаси ҳақида гапирди.
Жапаров, ўз навбатида, КГК раҳбариятидан мамлакатдаги энг йирик олтин конини самарали ва оқилона бошқариш талаб қилинишини эслатди. Президент матбуот хизмати хабарига кўра, Жапаров «Қумтор» очиқ акциядорлик жамияти фаолиятини таъминлашга, айниқса, асбоб-ускуналар ва бошқа зарур нарсаларни сотиб олиш каби соҳаларда коррупция ҳолатларига йўл қўймасликка алоҳида эътибор қаратган.
Ҳисоб палатасининг ҳисоботи эълон қилинганидан сўнг «Қумтор» компанияси фаолиятига бағишланган йиғилиш бўлиб ўтди.
Ҳисоблаш палатаси 3-февралда «Кумтор Голд Компани» ишхонасининг 2021-йилнинг 17-майидан 2022-йилнинг 30-июнига қадар фаолияти бўйича 104 саҳифалик аудит ҳисоботини эълон қилган. Унда компания, жумладан компаниянинг ўша вақтдаги етакчиси Тенгиз Болтурук томонидан маблағ самарасиз сарфлангани айтилган. Муассаса жами бўлиб 63 қонун бузарлик ҳолатини аниқлаган.
Ҳисоб палатасининг ҳисоботида Тенгиз Болтурукнинг адвокати Кайсин Абакиров фикр билдириб, ҳисобот «жамоатчилик фикрини манипуляциялашга ҳамда президент Садир Жапаровда Болтурук айбдор экан деган ўй қолдиришга йўналтирилган» деб билдирган. Абакиров ОАВда Болтурукнинг «Кумтор»да ташқи бошқарувчи бўлиб турган вақтда қилган ишларини «ошкора қоралаш» бўлмоқда деб ҳисоблайди.
Тенгиз Болтурук қарийб ярим йилдан бери ҳибсда. У ўтган йилнинг сентябрида Бош прокуратура «Қумтор» ишини текшириш натижаларига кўра учта жиноий иш қўзғатгани маълум бўлгач, ҳибсга олинган эди. Маълум қилинишича, мансабдор шахсларнинг коррупцион схемаси натижасида компания давлатга 1 миллиард сомга яқин зарар етказган.
Болтурукнинг ўзи унга нисбатан қўзғатилган жиноят ишини «бутунлай абсурдлик» деб атайди ва барча қўл остидагилар учун жавобгар бўла олмаслигини айтади.
