11-январдан Қирғизистонда масофавий ишлашни тартибга солувчи Меҳнат кодексига киритилган ўзгартиришлар кучга кирди. Бу ҳақда Халқаро ишбилармонлар кенгаши (ХИК) хабар берди.
Департаментнинг таъкидлашича, меҳнат қонунчилигида масофавий ишчилар меҳнатини тартибга солишга қаратилган янги нормалар 2020-йилнинг бошида ишлаб чиқилган. Уларнинг фикрича, амалдаги меҳнат қонунчилиги масофавий ишлашни етарли даражада тартибга солмаган.
ХИК ҳозирда масофавий ишчининг иш жойи кўрсатилмаганини ҳамда иш берувчи билан ходим ўртасидаги ўзаро алоқа ахборот ва телекоммуникация технологиялари ёрдамида амалга оширилаётганини айтди.
«Муҳими, меҳнат шартномаси электрон имзо (электрон меҳнат шартномаси) билан тасдиқланган электрон ҳужжат кўринишида тузилиши мумкин бўлган норма жорий этилмоқда. Бу нафақат фавқулодда ҳолат ва фавқулодда вазият каби давлат томонидан чеклов чоралари кўрилганда ишчиларни ёллашни, балки ҳаракатланиш имконияти чекланган одамларни, бориш қийин бўлган ҳудудлар аҳолисини, фрилансерларни ҳам ёллашни соддалаштиради» -, деб тушунтирди кафедра мудири Асқар Сидиқов.
«Қирғизистон Республикаси Меҳнат кодексига ўзгартишлар киритиш тўғрисида»ги қонун лойиҳаси Меҳнат ва ижтимоий ривожланиш вазирлиги томонидан 2022-йил январ ойида қабул қилинган.
Унда департамент Меҳнат кодексига “масофадан ишлаш” тушунчасини киритишни таклиф қилди.
Газетанинг мантиқий асоси меҳнат бозорида сезиларли ўзгаришлар рўй бераётгани ва қонун лойиҳаси «[масофадаги] ишчилар билан муносабатларни қонуний равишда таъминлаш» учун ишлаб чиқилгани айтилган.
«Рақамли технологияларнинг ривожланиши натижасида анъанавий бандлик ҳажми камайиб бормоқда, бу эса унинг янги шакллари (фреэланcинг, якка тартибдаги тадбиркорлик, масофавий иш ва бошқалар) пайдо бўлишига олиб келмоқда. Шу билан бирга, COVID-19 пандемияси туфайли юзага келган эпидемиологик вазият унга масофавий ишлашни жорий этган ҳолда меҳнат шартномасини қўллаш долзарблигини оширди», — дейилади ҳужжатда.
Масофадаги деб қандай меҳнат ҳисобланади?
Қонун лойиҳасида масофадан ишлаш деб ходимнинг иш берувчи жойлашган ерда бўлмай амалга оширган иши ҳисобланади. Шу билан бирга у ишлаш ҳамда иш берувчи билан алоқада бўлиб туриш учун ахборот-коммуникация технологияларини қўлланиши керак.
Қонун лойиҳаси нимани таклиф қилмоқда?
Меҳнат кодексига «масофадан ишлаш» тушунчасини киргизишдан ташқари, қонун лойиҳаси ходим билан иш берувчининг ўртасида меҳнат келишимини тасдиқловчи электрон имзо чекиш билан электрон ҳужжат шаклида тузишни таклиф қилади.
«Электрон меҳнат шартномасини тузиш расмий меҳнат алоқаларини рўйхатга олишнинг тезлиги оширилади. Бу масофадан ишга ўрнашишга кўпроқ имконият беради: изловчи бошқа ҳудуддан иш берувчини танлай олади, масофада суҳбатдан ўтади ва меҳнат шартномасини туза олади», — деб айтилади қонун лойиҳасида.
Шу билан бирга Меҳнат вазирлигидан «масофадаги» ходимларга меҳнат қонунларида кўрилган барча ижтимоий-меҳнат кафолатлари берилади деб таъкидлашди.
Унда Меҳнат кодексининг умумий нормалари, жумладан меҳнат ҳақининг тўланиши, иш ҳамда таътилнинг вақтлари, кафолат, товон ҳамда бошқалар тўлиқ қўлланилади.
