Иссиқкўл вилоят судига «Вентус» ҳуқуқни ҳимоя қилиш ташкилоти раҳбари Камил Рузиев ноқонуний ҳибсга олиниб, унга нисбатан иш қўзғалгани бўйича апелляция шикояти берилди. Бу ҳақда ҳуқуқ ҳимоячисининг ўғли Азат Рузиев хабар қилди.
Унинг сўзларига кўра, адвокатга иш материаллари «охиригача» берилмаган.
«Кеча кечқурунгина ололдик, бугун эса соат 17.00га қадар апелляция ёзиб, уни топширишга улгуришимиз керак. 31 майдан протоколини бугунги кунгача ололмаяпмиз. Бир неча бор ариза бердик. Ўз ишларини фальсификациялаш учун протоколни яхшироқ тозалаб олишни исташмоқда», — деб ёзади Рузиев.
У Камил Рузиев касалхонада даволанишни давом эттираётганини таъкидлади. Унинг сўзларига кўра, Камил Рузиевга тез ёрдам нафақат очлик, стресс ва паст даражадаги босим туфайлигина ёрдамга муҳтож эмас.
Азат Рўзиев отаси ўткир бронхит бўлганини, бундан ташқари, омбудсмен аппаратининг Иссиқкўл вилояти бўйича ходими уни ўғиллари билан бирга калтаклаб кетгандан кейин бош миясидан ва бошқа жароҳатлар олганини айтади. Ҳужум қилганлар Рузиев ҳуқуқни ҳимоя қилиш фаолиятини тўхтатишини исташган.
Human Rights Watch баёноти
Айни пайтда, Human Rights Watch халқаро ҳуқуқни ҳимоя қилиш ташкилоти Камил Рузиевниқўллаб-қувватлаш учун баёнот эълон қилди.
«Қирғизистон расмийлари фаол Камил Рузиевни икки ойга уй қамоғига олиш бўйича ҳукмни бекор қилиб, барча сохта айбловларни олиб,маҳаллий махсус хизмат томонидан бўлаётган таҳдидлар ҳақида билдирувларни текшириши керак», — деб ёзилади баёнотда.
Human Rights Watchнинг Марказий Осиё бўйича катта илмий ходими Мира Риттманнинг таъкидлашича, аввалроқ Рузиев хавфсизлик ходимларига қарши расмий шикоятлар билан мурожаат қилган, шунинг учун идора бунга сохта жиноий иш билан жавоб берган.
«Бунинг ўрнига прокуратура Рузиевнинг шикоятларини ҳамда уни ҳибсга олган хавфсизлик хизматининг ходимлари тарафидан мансаб ваколатларини суиистеъмол қилганликлари юзасидан пухта ва ўз вақтида тергов ўтказиши керак», - деди у.
Баёнотда Миллий хавфсизлик давлат қўмитаси (МХДҚ) ходимлари Рузиевни Қоракўл шаҳар судининг биноси ёнида ушлаб кетишганини ва у ерда ҳуқуқ ҳимоячисининг МХДҚга ҳамда прокуратурага қарши аризаси текширилаётгани таъкидланади. Ушбу даъво аризани Рузиев МХДҚ унинг маҳаллий милиция тарафидан, жумладан «тўппонча билан» қўрқитувлар бўлаётгани ҳақида аризага реакция қилмагани учун берган.
Human Rights Watch билдиришича, 31 майда ўтган судда терговчи Рузиев қўлга олинаётган вақтда гувоҳ қатори қидирувда юрганини тан олган.
«Унинг айтишича, энди улар унинг мақомини шубҳалига ўзгартириб, бу ишнинг устида сохталаштириш айби бўйичагина ишлашаётган эди. Рузиев Human Rights Watchга билдиришича, унинг гумондор мақоми тўғридан-тўғри тингловлар бошланиши олдидан ўзгарганини ҳукумат унга эндигина маълум қилган», — деб айтилди ҳуқуқни ҳимоя қилиш ташкилотидан.
Шунингдек Human Rights Watchнинг мурожаатида, Рузиевнинг МХДҚ томонидан жиноий жавобгарликка тортилиши «Қирғизистон парламентининг фуқаролик жамияти устидан назоратни кучайтиришга қаратилган нодавлат нотижорат ташкилотлар тўғрисидаги қонунга ўзгартиришлар киритишга уриниш» фонида амалга оширилаётгани айтилган.
Ҳуқуқни ҳимоя қилиш ташкилоти таъкидлаганидек, мазкур қонун лойиҳасининг жамоатчилик муҳокамаси Бишкекда COVID-19 пандемияси туфайли чекловлар ҳали ҳам амал қилаётган пайтда ўтказилган. Шу сабабли, муҳокамада иштирок этиш учун рўйхатдан ўтган кўплаб НТТ ва нодавлат ташкилотларнинг вакиллари парламент биносига киритилмаган, бу ўз навбатида «жараённинг яхлитлигини бузган».
БМТнинг Қирғизистондаги бош котибининг вакили Озонния Ожело муҳокамада қонун лойиҳаси «фуқаролик жамиятнинг ташкилотларига оғир давр» юклайди деб билдириб, парламентни «жиддий кўриб чиқишга» чақирди.
Европа Иттифоқининг Қирғизистондаги элчиси Эдуард Ауэр ҳам «фуқаролик жамияти ЕИ учун муҳим ҳамкор эканини» ҳамда «янги қонун лойиҳаси уларнинг ишини қийинлаштирмаслиги муҳим» эканлигини таъкидлади.
«Парламент нодавлат гуруҳларнинг фаолиятини чекловчи қонун лойиҳасини бекор қилиши керак ва ҳуқуқ ҳимоячилари ва фуқаролик жамиятига оддий одамларнинг эҳтиёжларини таъминлашда ҳамда Қирғизистоннинг демократик ривожланишига ёрдам беришда уларнинг муҳим роль ўйнашига имкон бериши керак», — деб айтди Мира Риттманн.
Унинг сўзларига кўра, ҳукумат Камил Рузиевга қарши уйдирма терговни ҳамда МХДҚнинг «қўрқитиш тактикасини» дарҳол тўхтатиши керак. Унинг айтишича, бу фаоллар ишини эркин давом эттириш учун имконият беради.
Инсон ҳуқуқлари ҳимоячисининг ҳибсга олиниши
Ҳуқуқ ҳимоячиси Камил Рузиев 29 май куни кечқурун ўзининг МХДҚ ва прокурорга нисбатан даъвоси кўриб чиқилган суддан чиққандан кейин қўлга олинган. Қийноқларга қарши курашган Рузиевнинг қўлига кишан солиб, вақтинча ушланувчи изоляторга киргизишган. Улар Рўзиевнинг ёнида ҳужжатлари йўқ ва у изоляторда шахси аниқлангунча қолади деб билдиришган.
МХДҚ журналистларга Рузиев «Фирибгарлик» ва «Ҳужжатларни қалбакилаштиришда» гумон қилинаётганини билдирган. Эртасига эса ишнинг материалида «Фирибгарлик» айблови йўқолиб, «Хужжатларни сохталаштириш» айбигина қолган. Терговчи эса Рузиев бу ишда гувоҳ эканини, гувоҳлар эса изоляторга киргизилмаслиги кераклигини — бу хато эканини тан олган.
Юристларнинг айтишича, «Товламачилик» Ва «Хужжатларни сохталаштириш» МХДҚнинг компетенциясида эмас ҳамда бу ишда манфаатлар тўқнашуви борлиги аниқ.
Қонун бузарликларга қарамай, суд 31 майда ҳуқуқ ҳимоячисининг қўлга олинишини қонуний деб топган. МХДҚ Рузиевни уй қамоғига олишни илтимос қилган ва суд бу илтимосни қаноатлантирган. Суддан кейин ҳуқуқ ҳимоячиси стресснинг ва очликнинг таъсирида касалхонага тушиб қолган.
